Minder afval, dat begint in de winkel. Als je met een plan naar een winkel stapt, en zo doelbewust je producten uitkiest, verzamel je thuis al snel heel wat afval. Hieronder geven we je enkele tips en tricks om op een eenvoudige manier te kiezen voor minder afval.
TIP 1: ga naar de winkel met een plan
Vertrekken met een plan, dat is de eerste stap voor een geslaagd en afvalarm bezoek aan de supermarkt. Vóór je naar de supermarkt, buurtwinkel, slager, … vertrekt, heb je wat voorbereidend werk. Je stelt jezelf drie vragen:
- wat heb ik nog in de koelkast, diepvriezer en voorraadkast?
- welke zaken vervallen bijna en verwerk ik dus beter in mijn weekmenu?
- voor hoeveel personen moet ik lunch, een vieruurtje, avondeten, … voorzien?
Nu je zicht hebt op je koelkast, maar ook op je weekmenu en op wie wanneer mee-eet, heb je alles om een ijzersterk boodschappenlijstje te maken. Dat lijstje wordt je gids, die ervoor zorgt dat je niet te veel koopt, maar ook niet te weinig. Dat betekent: geen nutteloze restjes en snel wat euro’s gespaard.
Extra tips
- Noteer voor verse producten altijd de hoeveelheid die je echt nodig hebt.
- Avondeten voor 2 personen in plaats van 4: je aankopen zien er snel helemaal anders uit. Lees veel meer over de juiste hoeveelheden op de pagina ‘Slim koken’.
- Denk na over de vraag welke producten (graan, pasta, rijst, kruiden, …) je in een grote (kartonnen) verpakking kan kopen.
- Een uitstapje naar de markt is vaak een goede manier om heel wat plastic en andere verpakkingen te bannen. Hetzelfde geldt voor een bezoekje aan de bakker, de groente- en fruitwinkel of de slager.
Wist-je-datje
Het maken van een boodschappenlijstje vermindert impulsaankopen. Dat is goed, want onderzoek wijst uit dat er een verband is tussen impulsaankopen en voedselverlies. Heel wat impulsaankopen eet je niet op of gebruik je veel minder dan je denkt. Een strak winkelplan bespaart je dus elke week heel wat euro's uit, zowel in de supermarkt als voor je afvalfactuur.
Tip
Vroeg op de dag is je hoofd nog fris en maak je slimmere shopkeuzes. Als je de mogelijkheid hebt, ga dan ’s morgens vroeg naar de supermarkt! Of bestel je boodschappen online, zo word je niet verleid in de winkel.
TIP 2: maak afvalarme keuzes in de winkel
Weekmenu in je hoofd, lijstje in de hand … Klaar om te vertrekken. STOOOOOOOOOP! Vergeet je fruitzakjes en shopper niet, of ga al een stapje verder en neem ook je linnen broodzak en potjes voor bij de slager mee. Ook in de winkel zelf kan je slimme keuzes maken. Hieronder een lijst met eenvoudige tips waarmee je slim(mer) kan kopen. Want dat is goed voor je portemonnee en het milieu!
Voeding
Je vertrok met een duidelijk plan en je weet wanneer je wat gaat eten. Dus, het eten dat vandaag op het menu staat, mag best al dicht bij de houdbaarheidsdatum liggen of wat rijper zijn. Zo red je heel eenvoudig al heel wat producten en voorkom je verspilling.
- Heel veel producten in de supermarkt gaan uiteindelijk niet over de toonbank, want ze hebben een deukje (conservenblikje, koekjes, cornflakes, fruit en groente) of een vlekje (fruit en groente). Maar ook met een deukje of vlekje smaakt alles even goed.
- Koop een ongesneden brood, want dat blijft langer vers. Die boodschap lees je ook op onze broodzakken. De Stad Gent geeft je veel meer tips over hoe je het best brood koopt.
Extra tips
- Koop fruit en groenten los. Bijna 1/4 huishoudens doet dat al, dat is goed nieuws!
- Neem je eigen potje mee voor vis en vlees. Misschien niet altijd evident, maar zeker het proberen waard.
- Waag je aan melk of drank in statiegeldflessen.
- Koop droge voeding in een kartonnen verpakking, in grote hoeveelheden of aan de 'tap'. Je hoeft niet langer naar een afvalvrije shop te gaan om bijvoorbeeld noten aan de tap te kopen. Ook heel wat supermarkten hebben nu die optie.
- Drink kraantjeswater.
Wist-je-datjes
- Ook (super)markten en (buurt) winkels gooien heel wat voedsel weg? Restjes redden uit de restjes-/promobak is dan ook een geweldig idee!
- Wist je dat brood het vaakst te veel wordt gekocht? Met de tips van de Stad Gent verspil je al snel heel wat minder brood. Koop bijvoorbeeld een volkorenbrood, dat is gezonder dan een wit brood … En het droogt ook minder snel uit.
- Wist je dat Gent en Garde een handige tool is van de stad, en in kaart brengt waar je gratis fruit kan plukken of groente kan ophalen? En waar je duurzaam, verpakkingsvrij, ... kan kopen, of waar de voedselteams zijn?
Non-food
Ook als het over niet-voeding gaat, kan je afvalarme keuzes maken.
- Ook hier zijn kartonnen verpakkingen een goed alternatief.
- De voorbije jaren is er een markt aan shampoo-, deo- en douchebars ontstaan, voor ieder wat wils. Lees er meer over in onze blog.
- Toiletpapier kan je op verschillende plekken in bulk en onverpakt kopen. Ideaal!
- Oma’s oude trukendoos om dingen proper te krijgen, is vaak de weg naar minder afval. Leve de ossengalzeep, azijn, sodakristallen, bruine zeep, ...!
- Voor onze wegwerpcultuur op het vlak van hygiëne zijn er steeds meer alternatieven. Zo is er al het herbruikbare oorstaafje, dito tandenborstel, make-updoekjes, maandverband, luiers, de menstruatiecup, …
Tip
Je leest het goed, heel vaak keren we terug naar de goeie ouwe tijd. Het old school washandje, een zelfgemaakt vochtig doekje, met een eigen potje naar de slager, … Het zijn maar kleine veranderingen in je koopgedrag die een wereld van verschil betekenen voor het milieu. En ja hoor, ook voor je portemonnee.
Wist-je-datjes
- Door een menstruatiecup of wasbaar maandverband te gebruiken, spaar je al snel 260 kilogram aan restafval uit.
- De aankoop van die producten is niet alleen veel voordeliger, want ze gaan tot bijna 10 jaar mee, je spaart er bovendien bijna 9 kleine restafvalzakken mee uit.
- Met een shampoobar heb je 3 plastic shampooflessen minder. Alweer een duurzame aankoopkeuze die goed is voor je portemonnee.
- Een baby verbruikt al snel 1.000 kilogram aan luiers. Wasbare luiers, al is het maar af en toe, zijn dus zeker een duurzame optie!
Kledij, elektro ...
Ook hier is het belangrijk om je eigen koopgedrag in vraag te stellen. De hamvraag is: heb ik dit echt nodig en moet ik dit zelf aankopen? Niet altijd een gemakkelijke vraag, want sommige dingen wil je gewoon graag hebben. En dat is best oké. Wil je toch afvalarmer te werk gaan, dan zijn dit enkele vragen die je vooruit helpen.
Heb je al aan hergebruik gedacht?
- Kan ik spullen herstellen zodat ik ze niet nieuw hoef te kopen?
- Heb ik iets anders waarmee ik de klus ook kan klaren?
Je leest het goed, je stelt jezelf de vraag of je dingen kan hergebruiken. Naar een feestje en je hebt geen zwarte hakken? Hé, die bruine schoenen passen ook bij je outfit!
Spullen kan je ook lenen, delen, ...
Heb je iets nog niet liggen thuis, ook niet in de achterste hoek van je tuinhuis? Dan zijn er nóg vragen die je helpen om een weloverwogen beslissing te maken.
- Hoe vaak ga ik het gebruiken?
Is het antwoord 'bijna nooit', dan is het misschien eerder een impulsaankoop. Iets wat je later niet vaak meer zal gebruiken. - Moet ik iets nieuws kopen, of bestaan er ook andere manieren?
♦ Lenen
♦ Delen
♦ Tweedehands kopen
♦ …
De laatste jaren zijn deel- en leensystemen in opmars. Ze zorgen ervoor dat je spullen die je niet vaak gebruikt niet hoeft aan te kopen.
- Delen en lenen
- Via een deel- en of leensysteem
- Een groepsaankoop die je samen met je buren, familie of vrienden doet, want niet iedereen moet zelf een fietsrek, betonboor, cirkelzaag, karaokeset, … hebben.
- Waag je kans en bel aan bij je buren of vraag het aan vrienden en familie. Ook op sociale media en buurtplatformen vind je heel vaak de nodige hulp.
Een paar nuttige links
- Gedeelde mobiliteit of meer over autodelen via de Stad Gent
- Peerby -- Gereedschap lenen
- Gereedschapsbibliotheek De Pastory
- Tweedehands kopen
- Kringen is winnen, ga dus zeker eens langs bij een Kringwinkel. Je zal merken dat je heel wat spaart, maar het is ook een duurzame keuze en je steunt de circulaire economie.
- Online zijn er heel wat opties om spullen tegen een spotprijsje te kopen. Vaak gaat het over kleren, meubels, boeken, … met amper tot geen gebruikssporen. Zo goed als nieuw!
- Gezellig, samen naar de rommelmarkt. Een win-winsituatie, gezellig kuieren en een paar koopjes op de kop tikken.
Ben je op zoek naar iets heel specifieks, heb geduld en geniet ervan om te snuisteren, te scrollen … Je komt het sowieso tegen.
Je hoort ons al komen: slim kopen is altijd goed voor het milieu en nóg beter voor je portemonnee. Toch iets gekocht en het moet weg? Absoluut geen drama. Sorteer het slim en dan komt alles goed.
